Có rất nhiều loại chất thải khác nhau, trong số đó bạn biết bao nhiêu về chất thải nguy hại? Giống như tên gọi, loại chất thải này có thể gây hại cho con người và các sinh vật khác nếu tiếp xúc phải. Hãy cùng nhau tìm hiểu kỹ hơn về loại chất thải này cũng như những cách xử lý chúng một cách hiệu quả.
CÁC CHẤT THẢI NGUY HẠI
Chất thải nguy hại là gì?
Chất thải nguy hại là chất thải có chứa các chất hoặc hợp chất có một trong các đặc tính gây nguy hại như sau:
- Tính dễ cháy nổ: là vật liệu dễ đốt cháy dễ bắt lửa trong hông khí ở nhiệt độ môi trường.
- Thuốc thử: là một chất hoặc hợp chất được bổ sung vào một hệ thống để tạo ra phản ứng hoá học.
- Chất độc: là chất gây tử vong, tổn thương hoặc gây hại ho cơ thể con người cũng như sinh vật. Những chất này thường xảy ra phản ứng hoá học trên quy mô phân tử khi mà sinh vật hấp thụ đủ số lượng chất đó vào cơ thể.
- Chất ăn mòn: là chất làm hỏng hoặc gây phá huỷ chất khác, cái mà nó tiếp xúc qua các phản ứng hoá học.
- Chất lây nhiễm: là những vật liệu chứa mầm bệnh, vi sinh vật lây nhiễm, truyền bệnh cho con người và làm ô nhiễm môi trường.
Ngoài ra, những loại chất thải nguy hại còn được liệt kê là các vật liệu có nguồn không cụ thể hoặc các sản phẩm hoá học bị loại bỏ.
Chất thải hóa học thải ra môi trường sống
Bảng màu chất thải nguy hại
Với sự nguy hiểm mà các chất thải nguy hại có thể gây ra cho con người, việc phân loại là cần thiết. Thế nhưng, để đề phòng việc xảy ra các lỗi trong khâu phân loại, đã có những ý tưởng liên quan đến việc xử dụng hệ thống mã màu để phân biệt các loại chất thải nguy hại khác nhau. Cụ thể như sau:
- Màu đen: Đây là thùng đựng rác có logo cảnh báo thường được đặt ở các trung tâm nghiên cứu phóng xạ hoặc viện nghiên cứu sinh hóa nên rất ít gặp. Loại rác đựng bên trong là các chất thải đặc biệt nguy hại, chứa chất gây độc tế bào. Người thường không nên tiếp xúc với các chất này dù không lây nhiễm.
- Màu vàng, cam: Loại thùng đựng rác này được sử dụng để chứa các chất thải sinh học, y tế có thể mang mầm bệnh lây nhiễm nguy hại. Bởi vậy, bạn chỉ có thể nhìn thấy những chiếc thùng có màu sắc này ở bệnh viện hoặc cơ sở y tế có quy mô lớn. Đặc biệt, để đảm bảo an toàn cho người tiếp xúc, trước khi sử dụng, loại thùng đựng rác này phải đạt tiêu chuẩn chất lượng của Bộ Y Tế.
- Màu xanh lá hoặc xanh nước biển: Màu sắc này xuất hiện phổ biến bởi được sử dụng để chứa rác thải sinh hoạt. Đối với loại thùng đựng rác này, dung tích có thiết kế khá đa dạng như: 120, 240, 660 lít…
- Màu trắng: Mẫu thùng đựng rác này dùng để chứa rác thải có thể tái chế được nhưng ít gặp ở Việt Nam do chưa được quan tâm đúng mức. Tuy nhiên, bạn dễ dàng gặp loại thùng này ở các nước phát triển.
Bảng màu cho thùng rác
PHÂN LOẠI CÁC CHẤT THẢI NGUY HẠI
Phân loại các chất thải nguy hại và xử lý đúng cách cho từng loại sẽ giúp cho con người và môi trường tránh được những nguy cơ nguy hại tiềm ẩn. Để phân loại đúng, việc xác định rác thải nguy hại là bước đầu tiên trong quá trình phân loại và xử lý. Xác định chính xác loại chất thải để đảm bảo cách thức xử lý phù hợp với từng loại chất thải đó.
Chuyện phân loại rác là vô cùng quan trọng. Chúng ta cần có các quy định nghiêm ngặt ở mỗi cơ quan, cá nhân về việc quản lý rác thải. Đặc biệt, đối với những chất thải nguy hiểm thì không được vứt bỏ chung cũng như xử lý giống với rác thải thông thường. Thay vào đó, cần phân loại và thu gom đúng cách để tránh gây nguy hiểm cho cá nhân và cộng đồng.
Mỗi loại chất thải khi phân loại cần phải dán nhãn để nhận biết chính xác. Trong số các rác thải nguy hại, người ta lại chia chúng thành bốn loại chính như sau:
Chất thải đặc trưng
Chất thải đặc trưng không phù hợp với bất kỳ loại nào được liệt kê ở trên nhưng chúng vẫn được phân vào loại là chất thải nguy hại vì chúng thể hiện 1 trong 5 đặc điểm: dễ cháy nổ, ăn mòn, thuốc thử, chứa độc tính hoặc truyền nhiễm.
Chất thải hỗn hợp
Có chứa cả thành phần chất thải nguy hại và đồng vị phóng xạ. Quy định thu gom loại chất thải này rất phức tạp và được nhiều cơ quan chức năng giám sát.
Chất thải được liệt kê
Trong số các chất thải được liệt kê lại được chia thành 4 loại riêng biệt gồm: danh sách F, danh sách K, danh sách P và danh sách U.
- Danh sách F bao gồm các chất thải từ các quy trình sản xuất và công nghiệp thông thường như dung môi sử dụng trong hoạt động tẩy dầu mỡ và làm sạch.
- Danh sách K bao gồm các chất thải cụ thể từ các ngành công nghiệp nhất định như sản xuất thuốc trừ sâu hoặc dầu khí.
- Danh sách P và U đều bao gồm các sản phẩm hoá chất thương mại bị loại bỏ ở dạng không sử dụng. Một số sản phẩm dược phẩm và thuốc trừ sâu.
Rác thải nguy hại
Chất thải phổ quát
Chất thải nguy hại phổ quát bao gồm thuốc trừ sâu, pin có chứa lithium hoặc chì, thiết bị chứa thuỷ ngân hoặc ống tia âm cực, bóng đèn huỳnh quang.
Các chất thải phổ quát tuân theo quy định ít nghiêm ngặt hơn. Một số lượng nhỏ máy phát điện có thể phân loại là rác thải nguy hại được miễn trừ có điều kiện CESQG. Giải phóng khỏi một số yêu cầu quy định để xử lý và lưu trữ.
Chất thải phổ quát vẫn cần được xử lý đúng cách.
CÁCH XỬ LÝ RÁC THẢI NGUY HẠI
Các doanh nghiệp được pháp luật yêu cầu xử lý các chất thải nguy hại theo cách bảo vệ môi trường và ngăn chặn mọi người tiếp xúc. Hầu hết các cơ sở tạo ra rác thải nguy hại đều phải thu gom và chuyển đến các cơ sở được phép lưu trữ và xử lý. Các cơ sở bao gồm các cơ sở cải tạo dung môi, bãi chôn lấp các chất thải nguy hại, thiết bị nghiền cắt rác thải và lò đốt.
Đây cũng chính là ưu nhược điểm của hệ thống xử lý rác thải rắn y tế gặp phải hiện nay. Tốn nhiều chi phí lắp đặt và vận hành.
Trước khi vận chuyển đến các nơi chuyên xử lý, tất cả các chất thải nguy hại cần phải được phân loại cẩn thận nhằm mục đích an toàn và kinh tế. Tất cả các lô vận chuyển cần tuân theo quy định của nhà nước.
Ghi nhãn vật liệu nguy hiểm đúng cách là điều bắt buộc và tất cả các lô hàng phải hiển thị các bảng heijeu vật liệu nguy hiểm thích hợp. Các lô hàng cần phải được kèm theo một bản kê khai chất thải nguy hại và được vận chuyển bởi một người vận chuyển đã được phê duyệt.
Xử lý chất thải nguy hại đúng cách bảo vệ môi trường, giúp con người ngăn ngừa tử vong và thương tích. Hiểu về các loại chất thải nguy hại khác nhau cho phép nhân loại và xử lý chất thải đúng cách, đúng tiêu chuẩn.
Trên đây là những thông tin liên quan đến chất thải nguy hại quan trọng mà bạn nên chú ý. Hy vọng, qua bài viết này, bạn sẽ có thêm kiến thức về việc phân loại rác thải, áp dụng cũng như tuyên truyền cho nhiều người hơn để chúng ta cùng nhau thực hiện, giải cứu trái đất khỏi nguy cơ ô nhiễm mức độ nặng.
